«Κλείνω τα μάτια και ονειρεύομαι...»

Είναι η ερώτηση-προτροπή που έθεσε στα παιδιά της τάξης της μία δασκάλα στα πλαίσια ενός προγράμματος-project και το οποίο παρουσιάστηκε πρόσφατα σε ημερίδα της Πρωτοβάθμιας Εκπ/σης. Τα παιδιά είχαν την ευχέρεια να δώσουν πολλές απάντήσεις. Μία από τις πολλές απαντήσεις που έδωσε κάποιο παιδί ήταν: «Κλείνω τα μάτια και ονειρεύομαι μια σάκα δίχως βιβλία»! Ακριβώς έτσι, «δίχως βιβλία»!
Βέβαια, στην απάντηση θα μπορούσαμε να δώσουμε δύο διαφορετικές ερμηνείες.

 Πρώτα, να υποθέσουμε ότι το παιδί, όπως και τα περισσότερα του Δημοτικού, υποφέρει μεταφέροντας καθημερινά πολλά και συχνά ογκώδη και βαριά βιβλία. Αυτό έχει ως συνέπεια και να κουράζεται μεταφέροντάς τα από το σπίτι στο σχολείο και αντίστροφα, αλλά και να αντιμετωπίζει κινδύνους στην φυσιολογική σωματική του ανάπτυξη, με επακόλουθα την κύφωση, τη λόρδωση ή τη σκωλίωση, δηλαδή παραμορφώσεις της σπονδυλικής του στήλης.
Το θέμα είναι σοβαρό και πρέπει να απασχολεί συνεχώς  εκπαιδευτικούς, γονείς και ιδιαίτερα το Υπουργείο Παιδείας.
Μια δεύτερη ερμηνεία-υπόθεση είναι ότι το συγκεκριμένο παιδί, χωρίς να είναι το μόνο, δεν θέλει να βλέπει, δεν θέλει να ακούει, δεν θέλει να του μιλάνε για βιβλία!
Δυστυχώς, το σύστημα της εκπαίδευσης στη χώρα μας είναι έτσι δομημένο που συχνά αποτρέπει ή και δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στα παιδιά προς το βιβλίο! Στα μάτια των παιδιών (στο υποσυνειδητό τους θα έλεγαν οι ψυχολόγοι) το βιβλίο έχει συνδεθεί με μία σειρά ΠΡΕΠΕΙ. Πρέπει να διαβάσει τα σχολικά του βιβλία, πρέπει να τα μάθει «απέξω», πρέπει να ετοιμάσει εργασίες, πρέπει να εξεταστεί, να βαθμολογηθεί, να αξιολογηθεί και στο τέλος με βάση τους βαθμούς να περάσει σε κάποια Ανώτερη ή Ανώτατη Σχολή!

Μετά από όλα αυτά τα πρέπει, τα παιδιά ακούνε «βιβλίο» και το μυαλό τους γυρίζει στα μαθητικά θρανία και τις υποχρεώσεις που γεννούσε η ύπαρξη βιβλίων! Μήπως αυτό δεν εκφράζουν όσα παιδιά με το τέλος της σχολικής περιόδου σχίζουν και πετούν τα σχολικά τους βιβλία; Η λέξη «βιβλίο» γίνεται γι’ αυτά ένα είδος «εφιάλτη»! Γιατί να διαβάσουν τώρα που κανείς δεν τα υποχρεώνει;
Κι είναι μια νοοτροπία που συχνά ακολουθεί τους παλαιούς μαθητές και στην ενήλικη ζωή τους! Πόσοι γονείς στις ημέρες μας προσφέρουν δώρο στα παιδιά τους ένα βιβλιο; Πόσοι γονείς αγοράζουν και διαβάζουν οι ίδιοι βιβλία; Πόσοι εκπαιδευτικοί δεν «κουβαλούν» στο DNA τους αυτή την πικρή εμπειρία των μαθητικών τους χρόνων; Είναι δυνατόν να αποτελέσουν οι ίδιοι πρότυπο αναγνώστη που θα επηρεάσει τους μαθητές να αγαπήσουν το βιβλίο;
Θα πρέπει κάποια στιγμή να δούμε «κατάματα» την αλήθεια, να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, για να δοθεί μία λύση!
Γονείς και –κυρίως- εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν την υπέρβαση του DNA τους και να επιχειρήσουν να αντιστρέψουν το κλίμα και την αρνητική εικόνα που έχουν τα παιδιά για το βιβλίο.
Η ευθύνη γονιών και εκπαιδευτικών είναι μεγάλη. Ιδιαίτερα, όμως, πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα η Πολιτεία. Να προχωρήσει σε ένα σοβαρό σχεδιασμό μια εκπαιδευτικής πολιτικής φιλαναγνωσίας και βήμα-βήμα να επιχειρήσει την υλοποίησή του έχοντας στο πλευρό της γονιούς και εκπαιδευτικούς.
Η απόφαση προ ετών του Υπουργείου Παιδιείας να δημιουργήσει Βιβλιοθήκες-Αναγνωστήρια στα Λύκεια ήταν, αν μη τι άλλο, επιπόλαιη και δίχως ελπίδα να φέρει θετικά αποτελέσματα. Κι αυτό γιατί, όπως έχουμε όλοι αντιληφθεί, λίγα έως ελάχιστα παιδιά στο Λύκειο ασχολούνται με κάποιο βιβλίο, πέραν εκείνων που είναι απαραίτητη η αποστήθισή τους για την εισαγωγή σε ΑΕΙ.
Εξάλλου, στην ηλικία των 16,17,18 ετών έχουν ήδη διαμορφώσει τις προτιμήσεις σους και τις απόψεις τους –αρνητικές κατά κανόνα- προς το βιβλίο, σχολικό ή εξωσχολικό!
 (Η πρόσφατη κατάργηση –μέχρι να ...ξαναλειτουργήσει- του ΕΚΕΒΙ ήταν μια αρνητική εξέλιξη και ενδεικτική του πώς αντιμετωπίζει το βιβλίο η Ελληνική Πολιτεία!)

Χρειάζεται να χαραχτεί εξαρχής μία πολιτική φιλαναγνωσίας που θα ξεκινά από το Νηπιαγωγείο και σταδιακά θα προχωρά στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Ποιος ξεκινά να χτίζει το σπίτι του από το ρετιρέ και όχι από τα θεμέλια; 

Είναι καιρός, γονείς, εκπαιδευτικοί, πνευματικοί φορείς, όμιλοι, σύλλογοι κλπ να αντιληφθούμε το πρόβλημα, να ασχοληθούμε σοβαρά αναζητώντας και προτείνοντας λύσεις, αλλά και να πιέσουμε το Υπουργείο Παιδείας να κάνει επιτέλους ένα σωστό σχεδιασμό, ενόψει του επόμενου σχολικού έτους.
Μέχρι τότε, ας αναλάβουμε οι υπόλοιποι πρωτοβουλίες φιλαναγνωσίας, ξεκινώντας από τα παιδιά μας και συνεχίζοντας ασχολούμενοι και με τις δικές μας αναγνωστικές συνήθειες!

Το βιβλίο δεν είναι απλώς ένας τρόπος να περνάει κανείς ευχάριστα την ώρα του! Είναι «κάτι περισσότερο», έτσι όπως ο καθένας θα ορίσει αυτό το «κάτι» για τον εαυτό του!
"ΠΑΛΙ?"

ΥΓ. Θα χαρούμε να διαβάσουμε και να δημοσιοποιήσουμε-εάν το θέλετε- τις απόψεις σας, τις ιδέες και τις προτάσεις σας για τη σχέση των Ελλήνων –μικρών και μεγάλων- με το βιβλίο!