Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Θ. ΒΑΛΤΙΝΟΣ :«Ο τελευταίος Βαρλάμης» (εκδ. Εστία)

«ΤΡΙΑ ΠΛΑΤΑΝΙΑ τα τρία αράδ' αράδα/ κι ένας πλάτανος παχύν ίσκιον απ' όχει./ Στα κλωνάρια του σπαθιά 'ναι κρεμασμένα/ και στη ρίζα του τουφέκια ακουμπισμένα/ κι από κάτω του Βαρλάμης ξαπλωμένος»...
Αυτοί οι πέντε στίχοι ενός δημοτικού τραγουδιού που αποθησαυρίστηκε σε έκδοση της Λειψίας το 1860 αποτελούν την αφετηρία του αφηγήματος «Ο τελευταίος Βαρλάμης» του Θανάση Βαλτινού, με το οποίο ο πολυβραβευμένος συγγραφέας διάλεξε να συστηθεί στα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά την επίσημη υποδοχή του, πέρσι, στους κόλπους του ιδρύματος. Μια νουβέλα όπου λογοτεχνία και ιστορία διασταυρώνονται διαρκώς και στις πενήντα σελίδες της οποίας συμπυκνώνεται ολόκληρη η «ποιητική» του (εκδ. «Εστία»).

Ο χαμένος μέσα στα βάθη του χρόνου πολεμιστής του '21 δίνει το πρόσχημα στον Βαλτινό να επινοήσει μια σειρά από μυθιστορηματικούς ήρωες και «ντοκουμέντα», διασχίζοντας επί τροχάδην δυο αιώνες ελληνικής ιστορίας. Το μεγαλύτερο μέρος της νουβέλας είναι αφιερωμένο στη διαδρομή του υποτιθέμενου εγγονού του Βαρλάμη, ο οποίος μετά τη συμμετοχή του στον «ηλίθιο» πόλεμο του 1897 θα υπηρετήσει ως βοηθός στρατιωτικού ακολούθου στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι. Εκεί θα ξελογιαστεί από την 38χρονη Μισέλ Ντελτό, αστέρι του καμπαρέ και δεινή επιχειρηματία, μ' ό,τι συνέπειες έχει αυτό για το γάμο και την καριέρα του. Η πορεία των δυό τους πρώτα στον Λίβανο κι έπειτα στην Αθήνα, συνδεδεμένη με φημισμένα κέντρα διασκέδασης αλλά και με μαύρες σελίδες της πολιτικής μας ιστορίας, καθώς και η τύχη του μοναδικού τους απογόνου, θα κεντρίσουν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το ενδιαφέρον ερευνητών, όπως η -πάντα επινοημένη- γαλλοσπουδαγμένη Ρωξάνη Αβρολαΐτη. Μια μάλλον αιρετική ιστορικός, στο μέτρο που ενσωματώνει και λογοτεχνικά στοιχεία στη διατριβή της...
Μέσα από τον «Τελευταίο Βαρλάμη», πέρα από τους φανταστικούς ήρωες του Βαλτινού, παρελαύνουν οι μορφές του Σεφέρη, του Καββαδία, του Φάνη Κακριδή και του Αλέξανδρου Αργυρίου, όπως υπάρχουν κι έμμεσες αναφορές στο έργο του Καβάφη, του Κουμανταρέα ή του Κοτζιά. Και καθώς ο συγγραφέας παρασύρει τον αναγνώστη σ' αυτό το παιγνιώδες πάρε-δώσε μύθου και πραγματικότητας, η αίσθηση ότι η τέχνη είναι ικανή να δημιουργήσει έναν δικό της συμπαγή κι εξίσου αληθινό κόσμο, επιβεβαιώνεται.
(http://www.enet.gr: Επιμέλεια: ΣΤ. ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ - Π. ΣΠΙΝΟΥ)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου